Bozdoğan'ın manda kaymağı ilgi çekiyor
Aydın’ın Bozdoğan ilçesinde Ali ve Saniye İrge çiftinin yetiştirdiği mandalardan elde edilen geleneksel manda kaymağı, sınırlı üretim ve yoğun emek gerektirmesine rağmen yüksek fiyatlarla alıcı buluyor.
Yüksek besin değeri ve yerel ekonomi
Bozdoğan genelinde sayıları yüzü aşan mandalar, hem sütleri hem de üretimlerine kattıkları değerle öne çıkıyor. Bölgedeki mandalardan elde edilen yoğun kıvamlı kaymak, özellikle pidelerin üzerindeki kullanımıyla lezzeti artırıyor ve yerel pidelerin ün kazanmasında önemli rol oynuyor.
Üretim süreci ve emek
Ali ve Saniye İrge çiftinin anlattığına göre manda kaymağı elde etmek sabır ve belli teknikler gerektiriyor. Manda sütünün kaymağa dönüşmesi için hayvanların beslenmesine dikkat ediliyor; pamuk çekirdeği gibi besinlerin tüketilmesi kaymak miktarını etkiliyor. Süt 4-5 saat kısık ateşte kaynatılıyor, soğuduktan sonra buzdolabına konuyor ve yine 4-5 saat bekletildikten sonra kaymak toplanıyor. Geleneksel yöntemlerde kaymağı kesebilmek için ince uçlu aletler kullanılıyor ve elde edilen ürün paketlenip satılıyor.
Hayvanların karakteri ve bakım avantajları
Mandalar sahiplerine bağlı ve koruyucu hayvanlar olarak tanımlanıyor; yabancı insanlara karşı mesafeli davranıyorlar. Bu nedenle çalınma riski düşük görülüyor. Mandaların bakımı ineklere göre daha kolay kabul edilirken, farklı yemleri tüketmeleri ve çevresel dayanıklılıkları öne çıkıyor.
Fiyatlandırma ve alım
Manda kaymağının kilosu 2 bin TL’ye kadar alıcı bulabiliyor. Lokantalara verildiğinde fiyatın bin TL seviyesine düştüğü belirtiliyor. Ayrıca manda fiyatları bölgesel farklılıklar gösteriyor; bazı illerde tek bir manda için 150 bin TL gibi yüksek rakamların telaffuz edildiği, nakliye ve maliyetlerle bu bedelin 250-300 bin TL’ye ulaşabildiği ifade ediliyor.
Pazarlama ve teşvik eksikliği
Çiftçiler en büyük sorun olarak destek ve pazarlama kanallarının yetersizliğini gösteriyor. Süt ve kaymak ürünlerini düzenli satabilecekleri bir kooperatifin olmaması, ürünlerin alıcı bulmasını zorlaştırıyor. Sütçülerin manda sütünü almaması nedeniyle üreticilerin bir kısmı ürünü eşe dosta dağıtmak zorunda kalıyor.
Kadınlarla kurulan bağ
Saniye İrge mandaların özellikle kadınlara daha çok bağlandığını vurguluyor. Kısa bir süre çiftliğe gelemediğinde hayvanların başkalarına sağım izni vermediği, yalnızca alışık oldukları kişiye yanaştıkları anlatılıyor. Yazın mandaların suya girerek serinlediği ve pamuk çekirdeği nedeniyle bedenlerinin yağlı kaldığı bildiriliyor.
Gelecek beklentileri
Ali ve Saniye İrge çifti, doğru destek, pazarlama ve organizasyon sağlandığında manda yetiştiriciliğinin hem geleneksel üretimin devamı hem de kırsal kalkınma açısından ciddi katkı sağlayabileceğini belirtiyor. Yerel ürünlerin markalaşması ve somut teşviklerin artırılması halinde Bozdoğan’ın manda ürünleriyle anılan bir merkez haline gelebileceği ifade ediliyor.
Anahtar kelimeler: manda kaymağı, manda yetiştiriciliği, Bozdoğan, Aydın, yöresel lezzet
ALİ VE SANİYE İRGE ÇİFTİNİN MANDA ÇİFTLİĞİ
