Bitlis’te mobil çığ izleme sistemi: Projenin 1. fazı tamamlandı
Bitlis’te çığ riskinin önceden belirlenmesi amacıyla başlatılan Mobil Çığ Gözlem Projesi, yaklaşık 1,5 yıl süren çalışmanın ardından birinci fazını tamamladı. Proje, AFAD Başkanlığı koordinasyonunda ve TÜBİTAK desteğiyle hayata geçirildi ve Türkiye’de ilk kez uygulanan bir model olarak pilot il seçilen Bitlis’te devreye alındı.
Projenin amacı ve pilot bölge
Proje, özellikle geçmişte çığ olaylarıyla karşılaşan İnönü Mahallesi’nin kuzey yamaçlarında yaşayan halkın tedirginliğini ve riski azaltmayı hedefliyor. Bölge yaklaşık 140 haneyi etkileyen çığ riskine sahip olarak değerlendirilmiş; bu alana yönelik önlem almak amacıyla gözlem altyapısı kuruldu.
Gözlem altyapısı ve ölçüm parametreleri
Projenin ilk aşamasında, Dideban Dağı’nın üst kısmına bir çığ gözlem istasyonu kuruldu ve bu istasyona bağlı 12 sensor yerleştirildi. Bu sensorlar; kar kalınlığı, toprak sıcaklığı, nem, rüzgâr yönü ve şiddeti gibi verileri ölçerek mobil gözlem istasyonuna aktarıyor. Başlangıçta sabit bir sistem olarak planlanan yapı, teknik ekibin çalışmaları ve TÜBİTAK katkılarıyla hareketli bir istasyona dönüştürüldü.
Mobil karavan ve yerli yazılım
Proje kapsamında geliştirilen özel karavan, kendi enerjisini üretebilen güneş panelleri, mutfak ve modüler banyo gibi donanımlarıyla 4 kişinin konaklayabileceği kompakt bir mobil gözlem istasyonu şeklinde tasarlandı. AFAD Bitlis İl Müdürü Kerem Oruk tarafından aktarıldığı üzere, gelen verilerin sağlıklı analiz edilebilmesi için TÜBİTAK tarafından yerli ve milli bir yazılım geliştirildi; analizler artık dışa bağımlı olmadan yapılabilecek.
Yetkili açıklamaları ve gelecek planları
Kerem Oruk proje hakkında gazetecilere şunları söyledi: "Yaklaşık 1,5 yıl önce başladığımız, projenin bugün itibariyle 1. fazını tamamlamış bulunmaktayız." Oruk, projenin birinci etapta bölgedeki kar miktarı, toprak sıcaklığı, rüzgâr verileri ve kar kalınlığı gibi parametrelerin ölçülerek kar karakteristiğinin analiz edileceğini belirtti. Ayrıca verilerin AFAD Başkanlığı Ankara’dan ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) yerleşkesinden de izleneceğini vurguladı.
Oruk, projenin hedefi hakkında şu ifadeyi kullandı: "Biz buradaki en büyük amacımız zaten çığı önceden haber alabilmek." İkinci etapta gözlem istasyonlarının sayısının arttırılarak Nemrut veya Karçinbaşı gibi farklı lokasyonlara örnekleme yapılması ve önlem aşamasına geçilmesi planlanıyor. Mobil karavanın her türlü afetsel koşula hızlı intikal edebilecek şekilde tasarlandığı ve ekiplerin sahada yaşam koşullarını sürdürebileceği bir düzen sunduğu açıklandı.
BİTLİS'TE ÇIĞ RİSKİNİN ÖNCEDEN TESPİT EDİLMESİ AMACIYLA YAKLAŞIK 1,5 YIL ÖNCE BAŞLATILAN MOBİL ÇIĞ GÖZLEM PROJESİ'NİN BİRİNCİ FAZI TAMAMLANDI.
