Aydın’da 'Beybaba' olarak bilinen Mustafa Asım (Kerimi) Efendi'nin mezarı 105 yıl sonra gün yüzüne çıktı
Mezarın bulunması
Aydın’da uzun yıllardır yerinin kesin olarak bilinmediği belirtilen, halk arasında “Beybaba” diye anılan Mustafa Asım Efendi (Kerimi)nin mezarı, yapılan yerel saha araştırmaları sonucunda ortaya çıkarıldı. 1851'de İstanbul’da doğan Kerimi, Osmanlı döneminde üst düzey memur olarak görev yaptı ve yaşamının son 20 yılını Aydında geçirdi. Şair kimliğiyle de tanınan Kerimi’nin yaklaşık 180 divan eserinin derlendiği, ancak Yunan işgali sırasında konağının yanması sebebiyle pek çok eserinin kaybolduğu aktarıldı.
Araştırmanın süreci
Araştırmacı yazar Selman Giritoğlu ile tarihçi Dr. Hilmi Anaç yolları kesişince birlikte çalışma başlattı. Giritoğlu, aile seceresini araştırırken Kerimi’ye rastladığını ve mezarının Aydında bir evin bahçesinde olduğu söylentilerini öğrendiğini anlattı. Giritoğlu, "Kendi köklerimi ararken böyle bir yolculuğum başladı" diyerek araştırma sürecini özetledi. Anaç saha çalışmalarında mahalle büyükleri ve kanaat önderleriyle görüştü; ilk başlarda kendilerini "defineci" zannedenlerle karşılaştıklarını belirtti. Yapılan araştırma ve yerinde inceleme sonucu, bahçedeki bir incir ağacının altında iki yan yana mezar tespit edildi.
Kaynak ve teyit çalışmaları
Dr. Anaç, Sicill-i Osmanî Zeyli ile Devlet Salnâmesi gibi Osmanlı dönemi resmi kaynaklarında Mustafa Asım Efendi adına kayıtlar bulduğunu aktardı. 1910 yılı Devlet Salnâmesi’nde kendisinin Telgraf ve Posta Müdürü olarak Aydın sancağında geçtiğini, 1895’ten 1910’a kadar bölgede tanınan bir memur olduğunu belirlediğini söyledi. Ayrıca Kemal Özkaynak’ın 1944 basımı "Aydın Şairleri ve Müellifleri" kitabında Kerimi hakkında bilgiler bulunduğu ifade edildi. Dr. Bedri Noyan da geçmişte Kerimi’nin hayatını inceleyip eserlerini derlemişti.
Aileyle irtibat ve tescil talebi
Araştırmacılar, Kerimi’nin 3. kuşaktan torunu olan Nusret Özkan Anıl ile görüşerek mezarın yerini teyit ettiler. Elde edilen bulguların resmi kayıtlarla da uyumlu olması üzerine mezarın korunması için tescil talep ediliyor. Dr. Anaç, mezarın tescil edilmemesi halinde ileride betonlama, yol yapımı gibi işlemlerle mezarın izinin tamamen yok olabileceğini vurguladı ve bu nedenle tescil çağrısında bulundu: "Tescillenmezse mezarın izleri sonsuza kadar yok olur."
Kerimi'nin Aydın'daki yeri
Çalışmalarda Kerimi’nin Aydın’da halk tarafından bir kanaat önderi ve "Beybaba" olarak sevildiği; en olgun divanlarını Aydın’da yazdığı fakat Büyük Aydın Yangını sırasında bazı eserlerinin yok olduğu kaydedildi. Araştırmacılar, 105 yıl sonra ortaya çıkarılan mezarın korunması ve resmî olarak tescil edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Sonuç olarak, Selman Giritoğlu ve Dr. Hilmi Anaç’ın saha çalışmaları sayesinde Mustafa Asım (Kerimi) Efendi’nin mezarı, yıllardır süren belirsizliğe son vererek ortaya çıkarıldı ve bu kültürel miras için tescil girişimleri başlatıldı.
AYDIN’DA HALK ARASINDA ‘BEYBABA’ OLARAK TANINAN ‘KERİMİ’ MAHLASLI MUSTAFA ASIM EFENDİ’NİN MEZARI, ÖLÜMÜNDEN 105 YIL SONRA ORTAYA ÇIKARILDI.
