Avrupalılar, ABD’nin 28 maddelik barış planına karşı alternatif teklif sundu
İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen görüşmelerde Avrupalı delegasyonlar, ABD tarafından sunulan 28 maddelik taslağa ilave veya alternatif niteliğinde bir öneri paketini paylaştı. Teklif; Ukrayna’nın asker sayısı, güvenlik garantileri, toprak müzakerelerinin yöntemi ve mali tazminat gibi kritik başlıklarda ABD planından farklı yaklaşım maddeleri içeriyor.
Teklifin ana noktaları
Avrupa tarafından hazırlanan metin, ABD teklifinde önerilen asker sınırlamasının değiştirilmesini öngörüyor. Buna göre silahlı kuvvetlere ilişkin sınır, ABD planında belirtilen "600 bin" yerine barış döneminde 800 bin olarak formüle ediliyor. Teklifte ayrıca, bazı bölgelerin fiilen Rusya’ya ait kabul edilmesinden ziyade, toprak kontrolüne ilişkin müzakerelerin temas hattından başlaması öneriliyor.
Farklı bir yaklaşım olarak, Avrupa metni Ukrayna’nın yeniden inşası ve tazminatı kapsamına dondurulmuş Rus egemen varlıklarının kullanılmasını da dahil ediyor: "Ukrayna tamamen yeniden inşa edilecek ve mali olarak tazmin edilecektir. Buna Rusya, Ukrayna’ya verdiği zararı karşılayana kadar dondurulmaya devam edilecek olan Rus egemen varlıkları da dahildir."
ABD planında yer alan bir unsur olarak dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar doların yeniden inşa ve yatırımlar için ABD liderliğindeki bir girişime yönlendirileceği ve bu girişimden elde edilen karın yüzde 50’sinin ABD’ye gitmesinin önerildiği hatırlatıldı; Avrupa teklifi ise tazminata daha doğrudan bir rol biçiyor.
Teklifte ayrıca NATO’nun 5. maddesine benzer bir güvenlik garantisi sağlanması ve bu garantinin ABD tarafından verilmesi yönünde bir öneri bulunuyor.
Görüşmeler ve tarafların açıklamaları
Görüşmeler, Avrupalı ve Ukraynalı heyetlerin değerlendirmelerinin ardından ABD ve Ukrayna temsilcileri arasındaki oturumlarla devam etti. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Ukrayna’nın başmüzakerecisi Andriy Yermak, görüşmelerin sürdüğünü belirterek basına kısa açıklamalarda bulundu.
Rubio toplantıların "sürecin tamamı göz önünde bulundurulduğunda muhtemelen şimdiye kadarki en yapıcı ve en anlamlı" günlerden biri olduğunu söyledi ve ekledi: "Bence ilerleme kaydettik. Heyetlerimiz şu anda kendilerine ayrılan odalara geçti ve bize sunulan bazı öneriler üzerinde çalışıyoruz. Bazı değişiklikler ve düzenlemeler yapıyoruz. Amacımız farklılıkları azaltmak ve hem Ukrayna’nın hem de tabii olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin kendini rahat hissedeceği bir şeye daha da yaklaşmak."
Rubio, nihai metnin onayının ABD Başkanı Donald Trump tarafından verilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Ancak kaydettiğimiz ilerlemeyi göz önünde bulundurduğumda bunun gerçekleşeceği konusunda oldukça rahatım. Tabii elbette bu işin bir de Rusya tarafı var" dedi.
Yermak da ABD heyetiyle verimli bir oturum gerçekleştirdiklerini belirterek, "Çok iyi ilerleme kaydettik ve Ukrayna halkının hak ettiği adil ve kalıcı barışa doğru ilerliyoruz. Ukrayna halkı, barışı dünyadaki herkesten daha fazla istiyor" ifadelerini kullandı ve Trump ile ekibine teşekkür etti.
Ukrayna müzakere heyetinde yer alan Rüstem Umerov ise sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, "Mevcut önerilerimiz, henüz son halini almamış olmakla birlikte, Ukrayna’nın birçok önceliğini ihtiva ediyor. Amerikalı partnerlerimizin bizimle yakından çalışıyor ve endişelerimizi anlıyor olmalarını takdir ediyor ve bugün daha fazla ilerleme kaydetmeyi umuyoruz" dedi.
Son onay ve liderler arası görüşme
Görüşmelerin devam ettiği Cenevre’de, adı açıklanmayan bir yetkiliye göre ekipler üzerinde uzlaşılacak herhangi bir barış planının son şeklini ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasındaki yüz yüze görüşme ile alacağı belirtildi: "İki başkan bir araya gelmeden hiçbir şey üzerinde anlaşılmış sayılmayacak."
Avrupa teklifinin, özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından hazırlanmış unsurlar içerdiği ve barış anlaşmasının imzalanmasını takiben Ukrayna’da mümkün olan en kısa sürede seçim yapılmasını hedeflediği aktarıldı.
AVRUPALILAR, ABD’NİN UKRAYNA’DA BARIŞ PLANINA ALTERNATİF OLARAK UKRAYNA’NIN DAHA FAZLA ASKER BULUNDURMASINA OLANAK SAĞLAYAN VE UKRAYNA’YA NATO’NUN 5. MADDESİ BENZERİ GÜVENLİK GARANTİLERİ SUNAN BİR KARŞI TEKLİF SUNDU.
