Asırlar Öncesinden Zeyrek: Keten Tohumundan Gelen Geleneksel Lezzet
Tarihi 9 bin yıl öncesine dayanan zeyrek, keten tohumu esaslı geleneksel karışımıyla yüksek omega-3 ve lif sağlar; özellikle kış aylarında ve Ramazan sahurlarında tercih ediliyor.
Tarihçe ve yeniden canlanma
Zeyrek, tarih boyunca hem besin hem de tıbbi amaçlarla kullanılmış bir gelenektir. Geçmişte su değirmenlerinde en son işlenen ürünlerden biri olan zeyrek, günümüzde tekrar yaygınlaşmaya başladı. Sivas'ta esnaflık yapan Abdurrahman Şakir Özel, halk arasında 'zeyrek' olarak bilinen ve keten tohumu ile hazırlanan bu karışımın her geçen yıl daha fazla ilgi gördüğünü aktarıyor.
Hazırlık ve tüketim biçimi
Özel, zeyrek üretim sürecini şu şekilde anlatıyor: ham maddesi tarlalarda ekilir, değirmende öğütülür, kavrulur ve karışım yapılır. Orijinal tarifte tuzsuz yağ eritilir, sıcak yağda zeyrek katılır ve ardından süzme bal ya da pekmezle karıştırılır. Genellikle kahvaltıda tüketilen zeyrek, tok tutması nedeniyle öğün atlamayı önler ve Ramazan'da sahurun vazgeçilmezi olarak biliniyor.
Besin değeri ve faydaları
Keten tohumuna dayalı zeyrek, yüksek omega-3 ve lif içeriğiyle öne çıkıyor. Özel, zeyreğin özellikle beyin fonksiyonlarını desteklediğini vurgulayarak öğrenciler ve kitap okuyanlar için faydalı olduğunu söylüyor. Özel'in aktardığına göre, ilk kez deneyenler bazen 'Ölüm ile bu neye yarar?' diye soruyor; O ise 'Ölümden başka her şeye iyi geliyor' diye yanıt veriyor. Ayrıca bir tanıklıkta İsviçre'de eczanelerde satıldığını gördüğü de belirtiliyor.
Bölgede üretim ve kullanım
Şarkışla, Yıldızeli ve Sivas merkez köylerinde yoğun olarak ekilen keten tohumu sayesinde zeyrek tüketimi kış mevsiminde artıyor. Özel, zeyreğin müthiş bir lezzet sunduğunu, çocuklar ve öğrenciler için özellikle önerildiğini ve 'Çerkez çikolatası' olarak da bilindiğini ifade ediyor.
TARİHİ 9 BİN YIL ÖNCESİNE DAYANAN ZEYREK, YÜKSEK OMEGA 3 İÇERİĞİYLE SİVAS’TA SOFRALARIN VAZGEÇİLMEZİ OLUYOR.
