Antalya oda ve borsalarından ortak gündem: Lobi gücü, sürdürülebilirlik ve planlama
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır ev sahipliğinde düzenlenen Antalya Oda ve Borsa Müşterek Toplantısı’nda, kent paydaşları ortak hedefler ve güçlü bir iletişim gerekliliği üzerinde birleşti.
Toplantıya katılanlar
Toplantıya Antalya TSO Başkanı Yusuf Hacısüleyman, Manavgat TSO Başkanı Seydi Tahsin Güngör, Alanya TSO Başkanı Eray Erdem, Kumluca TSO Başkanı Fahri Özen, Kumluca Ticaret Borsası Başkanı Fatih Durdaş, Deniz Ticaret Odası Antalya Şube Başkanı Ahmet Çetin ile oda ve borsa meclis başkanları ve yönetim kurulu üyeleri katıldı.
Ortak mesaj: Etkin iletişim ve birleşik lobi
Çandır, Antalya’nın ekonomik hacminin ötesinde kurumsal bir lobi gücüne sahip olduğunu belirterek, oda ve borsaların referans ve itibarıyla birleşik hedeflere odaklanması gerektiğini söyledi. İlk adımın etkin, sık ve yaygın iletişim kurmak olduğuna vurgu yaptı ve müşterek toplantıların bu ihtiyaca hizmet ettiğini ifade etti.
Ekonomi değerlendirmesi: Rekabet ve korumacılık
Çandır, 2003–2017 döneminde küreselleşme ve serbest ticaret eğiliminin öne çıktığını; sonraki dönemde ise gümrük tarifeleri, içe kapanma ve yerli ekonomi ağırlıklı bir büyüme eğilimi görüldüğünü söyledi. Dünya ticaretinin GSYH'ye oranının son iki yılda %63'ten %57'ye gerilediğine dikkat çekti.
Korumacı politikaların arttığını, rekabetin sertleştiğini ve ülkelerin üretimini koruma eğilimini güçlendirdiğini belirten Çandır, dış ticaret açığı örnekleri verdi: Dünyada en büyük dış ticaret açığını veren ABD, 2024 yılında açığını 600 milyar dolardan 200 milyar dolara düşürdü; aynı dönemde Türkiye'de açık 106 milyar dolardan 82 milyar dolara gerileyerek %23 azalma gösterdi. Çandır, açık azaltma eğilimine uyum katsayısının artırılması gerektiğini söyledi.
Çin ile ticaret ve strateji ihtiyacı
Çandır, Türkiye–Çin ticaret dengesine ilişkin uyarılarda bulundu: Türkiye'nin 1 dolarlık ihracatına karşı Çin'den 13,2 dolar ithalat yapıldığı; toplam cari açığın %59'unun Çin kaynaklı olduğu belirtildi. Avrupa ve Ortadoğu'ya yapılan ihracatta Çin'in maliyet avantajı nedeniyle ihracatın %21'lik bölümünün risk altında olduğunu, bunun yaklaşık 42 milyar dolar kayıp riski doğurabileceğini söyledi.
Çin'deki firmaların %23'ünün 2024 yılında zarar beyan ettiği, Çin bankalarının uzun vadeli ucuz kredi verme oranının %80 olduğu; Türkiye'de bu oranın %45 olduğu bilgilerini paylaştı. Bu nedenle Çin'e karşı kapsamlı bir strateji oluşturulması çağrısında bulundu.
Büyüme, ithalat ve Antalya'nın rolü
Çandır, 2024'te en yüksek büyümenin ilk çeyrekte %5,3 olarak görüldüğünü, yılın geri kalanında büyümenin %3'ün altına düştüğünü ve son çeyrekte %3,7 büyüme yaşandığını aktardı. İthalatın büyümeyi beslediği bir yapının sürdürülebilir olmadığını, ihracatın ithalatı kalıcı şekilde aşmasının gerektiğini vurguladı.
Antalya'nın tarım, turizm, ticaret ve ihracatı birlikte taşıyan ender kentlerden olduğunu söyleyerek, kentin tarımsal gücüne dikkat çekti: 1995–2023 döneminde tarım alanları %22 daralmış olsa da örtüaltı üretim %479 artış gösterdi ve Türkiye’nin örtüaltı sebzesinin yarısının Antalya'da üretildiğini aktardı.
Su, toprak ve sürdürülebilirlik
Çandır, Antalya'nın su açısından zengin sanılmasına karşın kuraklık baskısının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu belirtti. Tarım, turizm ve kentleşmenin aynı su kaynaklarını paylaştığını, nüfus artışı ve göçle birlikte su kaynakları üzerindeki baskının arttığını söyledi. Doğanın, suyun ve toprağın ortak sermaye olduğuna vurgu yaparak bunların korunmazsa üretimin zayıflayacağını, bunun da ihracat, turizm ve ticareti etkileyeceğini ifade etti.
Sektör temsilcilerinin görüşleri ve çağrı
ATSO Başkanı Yusuf Hacısüleyman küresel gelişmelerin Antalya turizmi ve tarımına etkisini hatırlatarak katılımcıları 2050 Antalya Vizyonu üzerine düşünmeye davet etti. Manavgat TSO Başkanı Seydi Tahsin Güngör ortak akıl ve birlikte hareket vurgusu yaparken, Alanya TSO Başkanı Eray Erdem lobinin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Kumluca TSO Başkanı Fahri Özen plansız tarım üretiminin kayıplara yol açtığını, Kumluca TB Başkanı Fatih Durdaş ise tarımı tehdit eden küresel ısınma ve su krizine dikkat çekti. DTO Antalya Şube Başkanı Ahmet Çetin deniz turizminin katkısını ancak desteğin eksikliğini vurguladı.
Kapanış: Ortak akıl ve yönetişim çağrısı
Toplantı genelinde, Antalya'nın lobi gücünün ortaklaştırılması, su ve toprak yönetiminin güçlendirilmesi, doğru planlama ve sürdürülebilirlik kriterleriyle hareket edilmesi gerektiği vurgulandı. Katılımcılar, kent için ortak akla dayalı güçlü bir yönetişim modeli oluşturulması ve birlikte hareket etme kültürünün yaygınlaştırılması çağrısında bulundu.
ANTALYA ODA VE BORSA MÜŞTEREK TOPLANTISI, ANTALYA TİCARET BORSASI BAŞKANI ALİ ÇANDIR EV SAHİPLİĞİNDE YAPILDI. TOPLANTI, ANTALYA TSO BAŞKANI YUSUF HACISÜLEYMAN, MANAVGAT TSO BAŞKANI SEYDİ TAHSİN GÜNGÖR, ALANYA TSO BAŞKANI ERAY ERDEM, KUMLUCA TSO BAŞKANI FAHRİ ÖZEN, KUMLUCA TİCARET BORSASI BAŞKANI FATİH DURDAŞ, DENİZ TİCARET ODASI ANTALYA ŞUBE BAŞKANI AHMET ÇETİN, ODA VE BORSA MECLİS BAŞKANLARI VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN KATILIMIYLA GERÇEKLEŞTİ.
