Akciğer kanserinde erken teşhis ve sigarayı bırakmanın önemi
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Mertay Boran, 1–30 Kasım Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında akciğer kanserinin önlenebilir nedenleri ve erken teşhisin hayat kurtardığını anlattı.
Akciğer kanseri ve en önemli risk faktörü
Dr. Mertay Boran, akciğer kanserinin akciğer dokusu ve solunum yollarından kaynaklanan bir tümör olduğunu belirterek, sigara ve tüm tütün ürünlerinin, elektronik sigara ve türevleri dahil, akciğer kanserinin en temel ve aynı zamanda önlenebilir nedeni olduğunu vurguladı. Sigara içenlerin yanı sıra sigara dumanına maruz kalanların da yüksek risk altında olduğuna dikkat çekti.
Risk artışı: miktar, süre ve genetik
Dr. Boran, günlük içilen sigara miktarı ve kullanım süresi arttıkça akciğer kanseri riskinin paralel şekilde yükseldiğini; genetik yatkınlıkla birlikte özellikle 50–60’lı yaşlardan sonra hastalığın daha sık görüldüğünü aktardı. Ayrıca, uzun yıllar sigara içtikten sonra aradan 15–20 yıl geçmiş olsa bile riskin tamamen ortadan kalkmayabileceğini ifade etti.
Sessiz başlangıç ve belirtilerin önemi
Akciğer kanserinin çoğunlukla sessiz başladığını söyleyen Dr. Boran, erken evre hastalıkların önemli bir bölümünün tesadüfen tespit edildiğini belirtti. Uzun süren öksürük, ses kısıklığı ve kanlı balgam gibi belirtilerin gecikmeden değerlendirilmesi gerektiğini dile getirdi ve özellikle uzun yıllar sigara kullanmış bireylerin 50–60 yaşlarından sonra düzenli akciğer grafisi ve tomografi kontrollerini yaptırmasının hayati önem taşıdığını söyledi.
Erken teşhis ve tedavi başarısı
Erken evrede teşhis edilen akciğer kanserinin büyük oranda tedavi edilebildiğini vurgulayan Dr. Boran, "Erken evrede tedavi başarısı yüzde 80’e kadar çıkmaktadır" diyerek düzenli taramaların göğüs cerrahisi polikliniklerinde önemli bir koruyucu fırsat sunduğunu belirtti.
Cerrahi tedavi ve takip süreci
Erken evre akciğer kanserinde ideal tedavi seçeneğinin cerrahi olduğunu ifade eden Dr. Boran, kanserli akciğer bölümünün ameliyatla çıkarılmasının hastanın yaşam şansı açısından çok değerli olduğunu ancak her hastanın cerrahi için uygun olmayabileceğini; burada güçlü solunum fonksiyonlarının kritik rol oynadığını söyledi. Radyolojik görüntüleme, laboratuvar incelemeleri ve fiziksel değerlendirmenin ardından geride tümör bırakmayacak şekilde planlanan cerrahinin titizlikle yapıldığını aktardı.
Çıkarılacak akciğer dokusunun yapısı ve boyutu, cerrahi kesilerin genişliğini kişiye göre değiştirebiliyor. Klasik açık cerrahiye ek olarak videotorakoskopik ve robotik cerrahi seçenekleri arasından hastaya en uygun olanının uygulandığını belirtti. Ameliyat sonrası hastaların beş yıl boyunca düzenli olarak takip edildiğini kaydetti.
Herkes için erişilebilir cerrahi
Dr. Boran, Türkiye’de hemen her ilde göğüs cerrahisi merkezlerinin bulunduğunu ve akciğer ameliyatı için Ankara veya İstanbul gibi büyük şehirlere gitmeye gerek olmadığını, modern cerrahi tekniklerle donatılmış devlet ve üniversite hastanelerinde bu operasyonların başarıyla yapıldığını söyledi. Ameliyat sonrası komplikasyonların büyük kısmının tedavi edilebildiğini, ameliyat sonrası ağrının ise geçici ve kontrol altına alınabilir bir şikayet olduğunu belirtti. Üniversitede ameliyat öncesi başlayan titiz bakım ve takibin ameliyat sonrasında da en az 5 yıl boyunca sürdüğünü; 8–10 yıldır takip edilen hastalarla aralarında doğal bir bağ oluştuğunu aktardı.
Cerrahi uygun olmayanlarda alternatif tedaviler
Cerrahiye uygun olmayan hastalarda kemoterapi, akıllı ilaç tedavileri, immünoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerin kullanıldığını belirten Dr. Boran, bu tedavilerin cerrahiye göre daha fazla yan etki oluşturabileceğini söyledi.
Yanılgılara açıklık
Halk arasında sıkça dile getirilen "bıçak değdi, kanser yayıldı" düşüncesinin doğru ve bilimsel temele sahip olmadığını vurgulayan Dr. Boran, genç yaşta başlayan sigara kullanımının ilerleyen yıllarda ağır sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
Uzmanın son mesajı
Dr. Mertay Boran sözlerini şu şekilde tamamladı: "Erken evre akciğer kanseri tamamen tedavi edilebilir bir hastalıktır. Sağlıklı yarınlar için sigaranın mümkün olan en kısa sürede bırakılması ve göğüs cerrahisi kliniklerinde düzenli kontrollerin aksatılmaması büyük önem taşımaktadır."
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI BAŞKANI DR. ÖĞR. ÜYESİ MERTAY BORAN
